Nghi lễ đám tang là một trong những phong tục tang lễ quan trọng nhất trong văn hóa Việt Nam. Việc thực hiện các nghi lễ đám tang không chỉ là cách gia đình bảy tỏ lòng kính trọng với người quá cố mà còn là cơ hội thể hiện tinh thần đoàn kết gia đình.
Nghi lễ đám tang không chỉ là nghi thức tiễn đưa người đã khuất, mà còn thể hiện lòng hiếu kính, sự đoàn kết gia đình và duy trì các giá trị truyền thống. Lễ mai táng kết nối thế hệ hiện tại với tổ tiên, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Trong văn hóa Việt Nam, tang lễ được tở chức trang nghiêm, đề cao tính linh thiêng và lòng tôn kính.
Phong tục đám tang được duy trì qua nhiều thế hệ, với sự khác biệt tùy vùng miền. Tuy nhiên, tất cả đều chung đặc điểm là tôn vinh người quá cố và đề cao tinh thần gia đình. Nghi lễ đám tang Việt Nam không chỉ mang tính tâm linh mà còn biểu tượng cho lòng hiếu kính và sự gắn bó gia đình. Duy trì và hiểu rõ các nghi thức này giúp thể hiện tình cảm với người đã khuất, đồng thời bảo tồn nét đẹp văn hóa truyền thống.
Một số nghi lễ đám tang của người Việt trong đám tang
Liệm là gì? Khâm liệm là gì?
- Nghi thức nhập liệm là nghi thức đầu tiên trong tang lễ, thực hiện sau khi người mất được tắm rửa, mặc quần áo mới và đặt lên giường.
- Lễ khâm liệm là nghi thức dùng vải để quấn người đã mất. Thường thì người nhà sử dụng vải trắng, hoặc vải tơ lụa (đối với gia đình khá giả) để làm đại liệm và tiểu liệm. Màu trắng tượng trưng cho sự thanh khiết.
Việc khâm liệm phải ước lượng chiều cao, chiều rộng của người mất để làm không thiếu thốn. Sau khâm liệm, dùng một chiếc chăn hay tấm vải mỏng để bọc bên ngoài, tránh nhìn thấy thi thể. Toàn bộ quá trình trên được gọi là “tẫn liệm người chết”.
Liệm hay niệm?
Liệm là sự sự chuẩn bị thi hài còn niệm là sự cầu nguyện tưởng nhớ. Cần hiểu rõ thuật ngữ để khi làm lễ, gia đình sẽ không phải bối rối.
Người chết bao lâu thì liệm?
Thời điểm thực hiện khâm liệm thường được xác định dựa trên giờ tốt bằng sách tử vi hoặc lịch vạn niên, thầy cúng sẽ xem thời gian phù hợp với tuổi của người đã khuất và gia đình, nhằm đảm bảo quá trình diễn ra suôn sẻ và tránh những điều kiêng kỵ. Điều quan trọng là thực hiện nghi thức này một cách chu đáo và tôn trọng, phù hợp với truyền thống và tín ngưỡng của gia đình và cộng đồng.
Nhập quan là gì?
Sau khi khâm liệm xong, lễ nhập quan là cách người thân đứng quanh quan tài, nâng người đã mất bằng bốn góc của tấm vải tạ quan và đặt vào quan tài Quan tài được đưa vào nhà, đặt chính giữa gian nhà, phần đầu hướng ra cửa chính, phần chân hướng vào bàn thờ. Quan tài phải quay đầu ra ngoài.
Nghi lễ nhập quan: Khi đóng nắp quan tài, đặt bảy ngọn nến trên nắp tượng trưng cho 7 ngôi sao. Trên quan tài, người ta đặt một chén cơm úp (hai chén cơm úp thành một), trên có cắm đôi đũa và quả trứng gà luộc, gọi là cơm bông. Ngày xưa, có tục cướp cơm bông để cho trẻ ăn phòng bệnh. Người nhà thắp đèn liên tục, đổ dầu hôi dưới chân quan tài để xua đuổi côn trùng.
Lễ phát tang
Phát tang là nghi thức thông báo việc tang lễ và trao đồ tang cho gia quyến. Áo tang, đồ tang, khăn tang màu đỏ đều mang ý nghĩa biểu tượng cho tình thương tiếc.